Trong những năm gần đây, trí tuệ nhân tạo (AI) đã không còn giới hạn trong nghiên cứu mà đang trở thành công cụ thiết yếu hỗ trợ hoạt động phát triển phần mềm. Một trong những công cụ nổi bật nhất là GitHub Copilot – hệ thống gợi ý mã nguồn thông minh, được ví như “trợ lý ảo” đồng hành cùng lập trình viên. Github Copilot không chỉ tăng tốc quá trình viết mã lập trình, mà còn mở ra phương thức học tập và làm việc mới cho sinh viên ngành công nghệ thông tin. Với khả năng dự đoán dựa trên ngữ cảnh, tạo ra đoạn mã phù hợp và giải thích rõ ràng, công cụ này hiện đang được ứng dụng rộng rãi cả trong lĩnh vực công nghiệp lẫn đào tạo.

1. GitHub Copilot là gì?

GitHub Copilot do GitHub phát triển hợp tác cùng OpenAI, ra mắt từ năm 2021. Đây là công cụ tích hợp trực tiếp vào các môi trường phát triển (IDE) phổ biến như Visual Studio Code hay JetBrains. Github Copilot hoạt động dựa trên mô hình ngôn ngữ lớn và được huấn luyện từ kho dữ mã nguồn khổng lồ công khai trên GitHub, cho phép hệ thống đưa ra gợi ý mã nguồn phù hợp với ngữ cảnh mà lập trình viên đang viết.

Việc sử dụng Copilot giúp tiết kiệm đáng kể thời gian lập trình, đồng thời hỗ trợ nâng cao năng suất và tính sáng tạo. Đối với sinh viên, công cụ này đóng vai trò như một phương tiện học tập bổ trợ, giúp giải thích thuật toán, đưa ra ví dụ minh họa và đề xuất giải pháp thay thế. Đối với giảng viên, Copilot có thể hỗ trợ soạn thảo nhanh các đoạn mã mẫu, phục vụ giảng dạy và minh họa lý thuyết. Theo số liệu từ GitHub, năng suất lập trình viên có thể tăng hơn 50% khi làm việc với công cụ này, đồng thời mức độ hài lòng trong công việc cũng được cải thiện rõ rệt.

Ưu điểm nổi bật của Copilot là khả năng gợi ý mã nhanh chóng, chính xác theo ngữ cảnh và hỗ trợ nhiều ngôn ngữ lập trình khác nhau như Python, Java, C++, JavaScript hoặc PHP. Tuy nhiên, hệ thống không đảm bảo tính đúng đắn tuyệt đối. Một số gợi ý có thể chứa lỗi logic hoặc không phù hợp với yêu cầu cụ thể. Vì vậy, người dùng vẫn cần kỹ năng phân tích để đánh giá và điều chỉnh. Copilot cần được coi là công cụ hỗ trợ chứ không thay thế vai trò kiểm soát chất lượng của lập trình viên.

Trong cộng đồng phát triển phần mềm quốc tế, GitHub Copilot nhận được nhiều phản hồi tích cực. Lập trình viên coi đây như một “đồng nghiệp” có khả năng hỗ trợ liên tục, đặc biệt hữu ích trong giai đoạn học tập một ngôn ngữ mới. Tại môi trường học thuật, sinh viên ghi nhận thời gian hoàn thành bài tập giảm từ 30–40% nhờ sự trợ giúp kịp thời. Một số nghiên cứu giáo dục cũng khẳng định, Copilot không làm giảm năng lực tư duy độc lập, mà khuyến khích người học đối chiếu giữa giải pháp của hệ thống và cách tiếp cận cá nhân, từ đó hiểu sâu hơn về bản chất thuật toán.

2. Cài đặt và sử dụng GitHub Copilot

Để tích hợp GitHub Copilot trên môi trường phát triển tích hợp như VSCode, người dùng cần đăng khoản GitHub đã đăng ký quyền truy cập GitHub Copilot, sinh viên và giảng viên có thể sử dụng gói Education để được hỗ trợ miễn phí và phiên bản Visual Studio Code đã được cài đặt trên máy tính. Sau đó tải và cài GitHub Copilot Extension từ marketplace.

• Mở VS Code, chọn biểu tượng Extensions trong thanh sidebar hoặc sử dụng phím tắt:
  • Windows/Linux: Ctrl + Shift + X
  • macOS: Cmd + Shift + X
• Tìm kiếm từ khóa “GitHub Copilot” và nhấn Enter.
• Chọn extension có tên GitHub Copilot và nhấn Install.

Sau khi cài đặt thành công, VSCode sẽ hiển thị thông báo đăng nhập ở góc dưới bên phải, để sử dụng người dùng cần chọn Sign in to GitHub và tiến hành xác thực, cấp quyền cho VS Code truy cập GitHub.

Khi lập trình, Copilot sẽ đưa ra gợi ý trực tiếp (dạng mờ) trong cửa sổ soạn thảo dòng lệnh.

• Nhấn Tab để chấp nhận gợi ý.
• Tiếp tục gõ để nhận thêm gợi ý khác.
• Nhấn Esc để bỏ qua.

Để GitHub Copilot hoàn thành các hàm, lập trình viên cần viết mô tả bằng tiếng Anh trong phần chú thích (comment), Copilot sẽ tạo đoạn code tương ứng.

Bên cạnh đó, người dùng có thể sử dụng tính năng Copilot chat  để mở khung trò chuyện để đặt câu hỏi, yêu cầu giải thích code, hoặc tối ưu đoạn mã.

GitHub Copilot mở ra cơ hội đổi mới trong đào tạo công nghệ thông tin tại các trường đại học và cao đẳng. Giảng viên có thể tập trung vào việc truyền đạt kiến thức nền tảng và phát triển tư duy thuật toán, trong khi sinh viên được hỗ trợ tự học, thử nghiệm và nâng cao kỹ năng lập trình. Việc làm quen sớm với công cụ AI cũng giúp người học thích nghi nhanh với môi trường doanh nghiệp, nơi trí tuệ nhân tạo ngày càng trở thành thành phần thiết yếu trong quy trình phát triển phần mềm. Điều này góp phần nâng cao chất lượng đào tạo và chuẩn bị nguồn nhân lực CNTT phù hợp với xu hướng công nghệ toàn cầu.

Tham khảo

https://github.com/features/copilot

https://docs.github.com

https://education.github.com/benefits